مایا ۸

تبدیلات اشیا :

تبدیلات( Transform ) اشیا یک اصطلاح عمومی است که معرف سه عملیات جابجایی و چرخاندن و تغییر مقیاس اشیا است . هر یک از این عملیات سه پارامترx وyوz دارد .پس تبدیلات شی در کل دارای 9 پارامتر است . هنگامیکه یک شی داخل صحنه ایجاد می کنید . پارامترهای تبدیل آن داخل پنجره Channel box ظاهر می شوند.

برای تبدیلات اشیا می توانید از ابزارهایMove ( کلید میانبرW ) ( جابجایی ) وRotate ( کلید میانبرe ) ( چرخش ) وScale ( کلید میانبرr ) ( مقیاس دهی ) در کادر ابزار استفاده نمایید .

هر گاه شی را انتخاب نموده و یکی از این ابزارها را فعال نمایید, یک ابزار دستکاری اطراف شی منتخب ظاهر خواهد شد . شکل ابزار دستکاری بر اساس نوع ابزار فعال شده متفاوت است . اما این ابزارهای دستکاری در هر حال نشاندهنده محورهای سه گاه برای اجرای عملیات هستند . محور فعال عملیات همواره با رنگ زرد مشخص می شود و آن را با کلیک ماوس فعال می کنید . اگر بر مرکز سه محور کلیک کنید . آنگاه عملیات بطور همزمان بر هر سه محور اجرا خواهد شد .

محورهای سه گانه با رنگهای قرمز ( برای محورx ) سبز ( برای محورy ) و آبی (برای محور(z

اجرای تبدیلات :

روشهای گوناگون برای اجرای تبدیلات وجود دارندکه در این قسمت آنها را توضیح خواهم داد. می توانید بر روی شی کلیک نموده و بکشید یا بر مرکز شی کلیک نموده و بکشید تا عملیات جابجایی یا چرخش را انجام دهید . در حالت مقیاس دهی کل شی بطور یکنواخت مقیاس دهی خواهد شد .اگر فقط بر روی یکی از دستگیره های شی کلیک کنید آنگاه تبدیلات فقط در جهت محور منتخب اجرا خواهد شد .

ابزارMove tool

شی یا اشیا مورد نظر را انتخاب نموده سپس ابزارMove را فعال می کنید بر مرکز شی ( مرکز سه شاخک ) کلیک نموده و بکشید تا شی را نسبت به صحنه جابجا کنید . یا بر روی یکی از شاخکها کلیک نموده و بکشید تا شی را در امتداد همان محور جابجا نمایید . همچنین می توانید بر روی یکی از محور ها کلیک کنید تا فقط همان محور فعال شود . سپس دکمه میانی ماوس را کلیک نموده و بکشید تا شی فقط در امتداد محور منتخب جابجا شود.

اگر کلیدCtrl را نگهداشته و بر روی یکی از محورها کلیک کنید , آنگاه نقطه مرکزی عملیات محدود به صفحه ای فرضی وعمود بر محور منتخب خواهد شد . بعنوان مثال اگر کلیدCtrl را

نگهداشته و بر روی محورy کلیک کنید و سپس نقطه مرکزی شی را کلیک نموده و بکشید , آنگاه تبدیلات شی محدود به صفحه فرضیX –Z می باشد . این صفحه به یک شکل یک آیکون زرد رنگ در مرکز آیکون تبدیلات شی آشکار خواهد شد .

می توانید دکمه میانی ماوس را کلیک نموده  و شی را جابجا نمایید . در این حالت جابجایی شی نسبت به تنظیمات فعلی نقطه مرکزی شی انجام میگیرد .اگر کلیدShift را نگهداشته و سپس دکمه میانی ماوس را کلیک نموده و بکشید , آنگاه حرکت شی در امتداد محوری انجام میگیرد که  با جهت حرکت ماوس مطابقت بیشتری داشته باشد .

ابزارRotate

ابتدا شی یا اشیا مورد نظر را انتخاب نموده و سپس ابزارRotate را فعال می کنید .دستگیره های چرخش اطراف شی به شکل دایره های رنگی ظاهر می شوند .

اگر بر دایره آبی بیرونی کلیک نموده و بکشید آنگاه شی نسبت به صحنه چرخش خواهد داشت . و اگر بر دایره آبی درونی کلیک نموده و بکشید آنگاه عملیات چرخش شی به حالت آزاد اجرا خواهد شد .

اگر فقط بر یک محور چرخش کلیک نموده و بکشید آنگاه چرخش شی محدود به همان محور خواهد شد .

ابزارScale

ابتدا شی یا اشیا مورد نظر را در صحنه انتخاب نموده و سپس ابزارScale در کادر ابزار را فعال می کنید . شاخکهای عملیات مقیاس دهی اطراف شی ظاهر می شوند . اگر بر مرکز شاخکها کلیک نموده و بکشید تغییر می کند . اگر فقط بر یک محور کلیک نموده و بکشید آنگاه مقیاس شی فقط در همان محور تغییر می کند .

اگر توسط دکمهمیانی ماوس کلیک نموده و بکشید آنگاه تغییر مقیاس شی به محور فعال در

دیدگاه فعال محدود خواهد شد .

چسباندن عملیات چرخش :

اگر در کادر ابزار بر روی دکمه های ابزارهایMove یا Rotate یاScale دوبار کلیک کنید آنگاه سمت راست صفحه اصلی یک پنجره شامل تنظیمات خاص آن ابزار آشکار خواهد شد .

داخل پنجره تنظیمات ابزارRotate گزینهSnap rotate را مشاهده می کنید. اگر این گزینه را فعال ( علامت دار ) نمایید آنگاه چرخش ها خاصیت چسبندگی پیدا می کنند .

در فیلدStep size میزان درجه هر یک عملیات چرخش را وارد می کنید . بعنوان مثال عدد 15 را وارد می کنید تا هر بار عملیات چرخش معادل 15 درجه اجرا شود .

تبدیلات همزمان چند شی :

اگر چند شی را همزمان در یک صحنه انتخاب نمایید , پس می توانید عملیات تبدیل مانند جابجایی و چرخش و تغییر مقیاس را بر روی همه آنها اجرا نمایید . برای ابزارهای Move وRotate باید تنظیمات آنها را باز کرده و مشخص نمایید که آیا تغییرات بر اشیا منتخب به روش محلی(Local)

یا سراسری (Global ) اجرا شوند .

بعنوان مثال ابتدا یک شی را انتخاب نموده و عملیات چرخش را اجرا می کنید . سپس یک شی دیگر را به مجموعه منتخب افزوده و آنها را در حالتLocal در امتداد محورz جابجا می کنید . بدین ترتیب هر یک از  اشیا مجموعه منتخب در امنداد محورz  مخصوص خودش جابجا خواهد شد. اما اگر گزینهGlobal برای ابزارهایMove وRotate را فعال کنید آنگاه عملیات جابجایی و چرخش اشیا منتخب بطور یکنواخت اجرا شده مانند آنکه همه مجموعه منتخب یک شی واحد هستند .

تکثیر اشیا :

اغلب لازم است با استفاده از اشیا موجود تعدادی اشیا جدید بسازید . گاهی ممکن است یک شی را تکثیر نموده تا از ترکیب آنها یک شی پیچیده تر ایجاد نمایید . برای تکثیر اشیا منتخب از روش

Edit ®duplicate استفاده نمایید .

بطور پیش فرض تکثیر شی در همان مکان شی اصلی قرار می گیرد که باید آن را جابجا نمایید . ترکیب کلیدهایCtrl وD نیز عملیات تکثیر شی را انجام می دهد.

تکثیر پیشرفته

گاهی لازم است بیش از یمک تکثیر از شی منتخب ایجاد نمایید . دراین شرایط شی را انتخاب نموده و سپس بترتیبEdit ®duplicate و سپس آیکون چهارگوش تنظیمات این عملیات را کلیک کنید پنجرهDublicate Option آشکار خواهد شد . در فیلدNumber of copies تعداد تکثیر را وارد می کنید .

انواع تکثیر :

داخل پنجرهDublicate Option مقابل عبارتGeometry type دو گزینهCopyو Instance قرار دارند . اگر گزینهInstance را انتخاب نمایید , اشیا تکثیر شده بعنوان اشیا منحصر بفرد ایجاد شده اما به شکل شی اصلی ارجاع دارند . می توانید به هر یک از اشیا تکثیر شده نوع خاص تبدیلات با مواد را نسبت دهید, در عین حال هر نوع تغییر در شی اصلی بطور خودکار بر اشیا تکثیر شده از نوعInstance تاثیر خواهد داشت .

مایا ۷

ایجاد نورها

هنگامیکه نورها را در محیطMaya ایجاد می کنید در واقعMaya هیچ نوع شکل هندسی ایجاد نمی کند . آیکون نور که داخل صحنه مشاهده می کنید فقط نشانگر مکان تابش منبع نوری است . این آیکون در واقع یک نگهدارنده بوده و رندر نخواهد شد .

شش نوع نور اصلی درMaya می توان ایجاد نمود. برای سه نوع از این نورها–Directional وSpot وArea– می توانید مقیاس آیکونها را تغییر دهید .

برای نورهای Directional ( جهت دار ) وSpot ( نقطه ای ) می توانید از ابزارScale استفاده نموده تا آیکون را بزرگتر نمایید . برای نور ناحیه ای (Area ) باید آیکون آن را مقیاس دهی کنید تا میزان تابش نور را افزایش دهید . تا دامنه بیرونی ناحیه افت نور را تنظیم نمایید . اما نورهایPoint  وAmbient را نمی توانید با ابزارScale بزرکتر نمایید و آیکونهای معرف این نورها در اندازه ثابت می مانند . نورها را بطور کامل در فصلهای آینده توضیح خواهیم داد .

ایجاد دوربین ها

سه نوع دوربین در محیطMaya می توان ایجاد نمود .

Camera

Camera and Aim

Camera , Aim and up

هنگامیکه یکنوع دوربین ایجاد می کنید آیکون آن دوربین شبیه دوربین فیلمبرداری و در مرکز صحنه ظاهر خواهد شد . این آیکون مانند آیکون نورها رندر نخواهد شد .اما می توانید آیکون

دوربین رامقیاس دهی نمایید تا انتخاب دوربین در صحنه را ساده تر انجام دهید . دوربین ها وعملکرد آنها را در فصلهای آینده بطور کامل توضیح خواهم داد .

انتخاب اشیا :

قبل از ایجاد تغییر در یک عنصر داخل صحنه باید آن را انتخاب نمایید . همزمان با پیشرفت پروژه در یک صحنه انواع اشیا را ایجاد می کنید و ممکن است انتخاب دقیق شی مورد نظر مشگل شود . اما برنامهMaya روشهای مناسبی برای انتخاب اشیا دلخواه در اختیار شما قرار داده است .

انتخابهای انفرادی :

یکبار کلیک بر  روی هر شی سبب انتخاب آن شی می شود . اگر شی در حالت قاب سیمی نمایش داده شده باشد . باید بر روی یکی از خطهای تشکیل دهنده آن کلیک کنید . رنگ قاب سیمی بطور پیش فرض به سبز تبدیل می شود تا بدانید آن شی انتخاب شده است .اما اگر شی در حالتShaded نمایش داده شده باشد , هر جایی بر روی سطح شی کلیک کنید تا آن را انتخاب نمایید . در این حالت حالت قاب سیمی شی منتخب آشکار خواهد شد تا بدانید آن شی انتخاب شده است . اما برای لغو انتخاب شی منتخب کافی است هر جایی بیرون از آن شی یکبار کلیک کنید .

افزودن و کاستن انتخابها :

برای افزودن به انتخابهای موجود یا کاستن یک شی از مجموعه منتخب فعلی روشهای گوناگون وجود دارد .

-در حالیکه شی را انتخاب نموده اید , کلیدShift را نگهداشته و بر روی یک شی دیگر کلیک کنید تا شی جدید را نیز به مجموعه منتخب اضافه نمایید . در حالیکه چند شی را همزمان انتخاب نموده اید , کلیدShift را نگهداشته و بر روی یک شی کلیک کنید تا آن شی را از مجموعه منتخب خارج نمایید . آخرین شی منتخب در یک مجموعه منتخب به رنگ سفید ظاهر می شوند .

-برایلغو انتخاب یک شی در یک مجموعه منتخب می توانید کلیدctrl را نگهداشته و شی مورد نظر را کلیک کنید .

-برای افزودن یک شی به مجموعه منتخب کلیدهایShift وCtrl را نگهداشته و بر روی شی مورد نظر کلیک کنید .

-برای معکوس نمودن انتخاب ( یعنی تبدیل اشیا منتخب به اشیا غیر منتخب و برعکس ) کلید Shift را نگهداشته و بر روی شی موردنظر کلیک کنید .

گزینه های انتخاب در منویEdit

داخل منویEdit بخشی از گزینه ها مربوط به عملیات انتخاب است . گزینه Select all همه اشیا موجود در صحنه را همزمان انتخاب می کند . گزینهSelect all by type به شما امکان می دهد تا همه عناصر از یک گروه ( مانند نورها یا دوربین ها ) را همزمان انتخاب نمایید .

گزینه Select invert انتخاب انجام شده را معکوس می کند . بدین ترتیب که شی منتخب از حالت انتخاب خارج شده و سایر اشیا به حالت انتخاب تبدیل می شوند .دو روش برای پنهان نمودن اشیا در صفحه نمایش و برای عملیات ویرایش وجود دارند .

بترتیب Display ®hide در نوار منو را کلیک نموده و نوع شی مورد نظر را انتخاب نمایید .

در دوش دوم از محیط پنجرهLayer editorاستفاده نموده و رویت پذیری گروههای مورد نظر را غیر فعال می کنید . این روش را در فصلهای آینده توضیح می دهم .

انتخاب اشیا به کمک پنجره انتخاب :

یک روش ساده برای برای انتخاب همزمان چند شی وجود دارد . داخل صحنه کلیک نموده و کشیده و یک پنجره فرضی اطراف همه اشیا مورد نظر بکشید .

انتخاب اشیا به کمک کمند انتخابی :

گاهی پنجره چهار گوش برای انتخاب اشیا مناسب نیست . در این شرایط برای انتخاب اشیا مورد نظر می توانید از کمند انتخاب (Lasso ) استفاده نمایید .

آیکون این ابزار در کادر ابزار و پایین دکمه ابزارSelect tool قرار دارد . این آیکون را کلیک نموده و سپس داخل صحنه کلیک نموده و کمند انتخاب را ترسیم نمایید. همه اشیا داخل کمند و اشیایی که با کمند تقاطع داشته باشند همزمان انتخاب می شوند .

Quick selection :

به هنگام ایجاد اشیا بهتر است آنها را به روش سازمان یافته نامگذاری نمایید تا شناسایی و بازیابی آنها ساده تر باشد . نامگذاری اشیا یکمزیت دیگر هم دارد . می توانید اشیا را بر اساس نام آنها انتخاب نمایید . به فیلد عددی قرار گرفته در منتهی الیه سمت راست نوار ابزار دقت نمایید . پیکان کوچک کنار این فیلد را کلیک نموده و گزینهQuick selection را انتخاب نمایید .

سپس نام دقیق شی را داخل فیلد تایپ نموده و کلیدEnter را فشار دهید . می توانید از کاراکتر های جایگزینه استفاده نمایید . از کاراکتر* بجای هر تعدادکاراکتر و از کاراکتر ؟ بجای یک کاراکتر در نام شی استفاده نمایید .

انتخاب به روشQuick select sets :

می توانید مجموعه های منتخب از اشیا را نامنگذاری کنید ( واغلب اینکار را انجام می دهید ) تا بازیابی و انتخاب مجدد آن مجموعه را ساده تر اجرا نمایید . ابتدا اشیا را بدلخواه انتخاب نمایید . سپس بترتیبCreate®sets®quick select sets در نوار منو را کلیک کنید . داخل فیلد نام دلخواه و البته مناسب برای مجموعه را تایپ نموده و دکمهOk را کلیک کنید .

اکنون برای انتخاب مجدد و سریع مجموعه منتخب کافی است آنها را از حاتل انتخاب خارج نموده و بترتیب®quick select sets Edit و سپس نام مجموعه منتخب را کلیک کنید . برای حذف یا تغییر نام مجموعه های ذخیره شده انتخاب باید از محیط پنجرهOut liner استفاده نمایید .

ماسک گذاری ( فیلتر گذاری ) انتخاب

هر گاه در وضعیت انتخاب اشیا باشید . مجموعه ای از دکمه ها در نوار ابزار ظاهر می شوند که به کمک آنها می توانید عملیات انتخاب را فیلترگذاری نمایید . فرض کنید میخواهید در یک صحنه انواع اشیا و دوربین ها و عناصر دیگر را ایجاد نموده اید واکنون می خواهید از انتخاب دوربین ها یا نوارها ممانعت بعمل آورید . در این شرایط بر روی دکمهSelect by object type rendering کلیک راست نموده و گزینهLights را کلیک می کنید تا فاقد علامت گردد . بدین ترتیب دیگر امکان انتخاب نورها چه به عمد چه به سهو وجود ندارد .

انتخاب یک پنجره

Out liner :

یک پنجره وجود دارد که همه اشیا داخل صحنه را با نام آن نشان می دهد. این پنجره کهOut liner نام دارد به شما امکان می دهد تا نام اشیا موردنظر را کلیک کنید و آنها را داخل صحنه انتخاب نمایید .سعی کنید تا حد امکان از این پنجره در عملیات استفاده نمایید .

اگر این پنجره را مشاهده نمی کنید پس بترتیبWindow®Outliner در نوار منو را کلیک کنید

نام همه اشیا موجود در صحنه فعلی را داخل این پنجره مشاهده می کنید . بر نام شی موردنظر داخل این پنجره کلیک کنید . ی نوار خاکستری اطراف نام شی ظاهر شده و آن شی داخل صحنه انتخاب خواهد شد .

می توانید کلیدCtrl را نگهداشته و بر روی نام سایر عناصر کلیک کنید تا  آنها را نیز به مجموعه منتخب اضافه نمایید

مایا ۶

تعامل در محیط

Maya

اکنون که با محیطMaya و عناصر تشکیل دهنده آن آشنا شده اید . وقت آن رسیده که ایجاد و تعامل با اشیا در این محیط را بیاموزید . مقدمات لازم برای فصل بعدی را در اختیار شما قرار می دهیم تا بتوانید اولین متحرک سازی خود در محیطMaya را ایجاد و سازماندهی نمایید . آنچه در این فصل می آموزید :

ایجاد عناصر لازم برای یک صحنه : شامل اشیا و نورها و دوربین ها

انتخاب نمودن عناصر در یک صحنه : شامل روشهای گوناگون انتخاب اشیا و نورها و دوربین ها و سایر قسمتهای یک صحنه .

تبدیل و تغییر در عناصر صحنه :شامل جابجایی و چرخاندن و تغییر مقیاس عناصر داخل صحنه

تکثیر عناصر در صحنه :شامل روشهای کپی کردن اشیا موجود.

تغییر و اصلاح نقاط اتکا (Pivot Points ) :شامل چرخاندن و تغییر مقیاس اشیا حول یک نقطه اتکا ( نقطه لنگری ) و تغییر این نقطه .

ایجاد سلسله مراتب (Hierarchy ) : ممکن است بخواهید ارتباط خاصی بین عناصر در یک صحنه ایجاد نمایید تا یک سلسله مراتب ایجاد نمایید که اشیا پایین تر از تغییرات اشیا بالاتر تبعیت داشته باشند .

ایجاد حالتهای نمایش اضافی : داخل پانلها می توانید دیدگاههای متنوع سه بعدی ایجاد نمایید تا بررسی و کنترل عناصر و حرکات داخل صحنه را از زوایای گوناگون انجام دهید .

اصطلاحات کلیدی

( سلسله مراتب )Hierarchy :ارتباطاتی بین عناصر داخل یک صحنه که سبب می شود شی قرار گرفته در بالای سلسله مراتب کلیه حرکات و تغییرات خود را به اشیا پایین تر در سلسله مراتب دیکته نماید .

تبدیل Transform :تغییرات و تبدیلات شامل جابجایی و چرخش و تغییر مقیاس .

عنصر صحنه ( یک شی )Scene element : اصطلاحی جامع برای معرفی هر چیزی که بتوان در یک صحنه قرار داد که شامل اشیا و نورها و دوربین ها و غیره است .

( پدر ) Parent : عنصر اصلی و بالاتر در یک سلسله مراتب موجود بین عناصر در یک صحنه .

( فرزند )Child : عضو فرعی و پایین تر در یک سلسله مراتب موجود بین عناصر در یک صحنه

می تواند حرکات و تبدیلات مستقل داشته باشد اما هر تبدیل یا حرکت در عضو پدر نیز بطور خودکار به عضو فرزند تاثیر دارد .

نقطه اتکا (Pivot point ) : نقطه ای که چرخش یا تغییر مقیاس هر شی حول آن نقطه اجرا خواهد شد . این نقطه همان جایی است که دتگیره های تبدیل بر روی شی ظاهر می شوند .

گروه ( Group ) :یک گزینه برای سازماندهی صحنه که یک گره جدید ایجاد نموده و همه عناصر عضو گروه از تبدیلات گروه اصلی تبعیت دارند .

نمونه ( Instance ) : نوعی خاص از تکثیر یک شی می تواند تبدیلات منحصر بفرد را داشته باشد ودر عین حال از تغییرات شی اصلی نیز تاثیر می پذیرد .

چسباندن (Snap ) : گزینه ای که فعال بودن آن سبب می شود تا حرکات اشاره گر ماوس داخل صحنه به نقاط خاص بچسبد . بعنوان مثال فعال بودنGrid snapping سبب چسبیدن اشاره گر نقاط مشبک داخل صحنه خواهد شد .

کلید های میانبر

کلید Insert حالت ویرایش نقطهاتکا را فعال یا غیر فعال می کند.

کلیدهایCtrl وQ امکان انتخاب با کمند را ایجاد می کنند .

کلید Shift و دکمهSelect انتخاب شی را انجام داده یا لغو می کند .

کلیدP ایجاد رابطه پدری بین دو شی .

کلیدهایShift وP قطع رابطه پدری بین دو شی .

کلیدX امکان چسپاندن موقت اشاره گر به مشبک را ایجاد می کند .

کلیدC امکان چسپاندن موقت اشاره گر به منحنی ها را ایجاد می کند .

کلیدV امکان چسپاندن موقت اشاره گر به نقاط را ایجاد می کند .

کلیدهایCtrl وD تکثیر شی منتخب را انجام می دهند .

ایجاد اشیا

Maya بطور پیش فرض همه اشیا جدید را در مرکز فضای مجازی یعنی در نقطه0,0,0 ایجاد می کند . سپس می توانید شی ایجاد شده را جابجا نمایید . انواع اشیای اصلی که در محیط برنامه می توان ایجاد نمود داخل منویCreate فهرست شده اند .NURBS وpolygon وSurfaces

Subdivision وligthts وCameras وText . بیشتر این انواع دارای کادرهای گزینه ای هستند پس می توانید خصوصیات پیش فرض آنها را تغییر دهید .

البته عناصر دیگری ممکن است در یک صحنه ایجاد نمایید مانندJoints وDeformers وLattices که رندر نمی شوند اما در مراحل مدلسازی یا متحرک سازی به آنها نیاز داریم . دو عنصر دیگر که قابلیت دندر همراه با صحنه را دارند و نام آنها در منویcreate قرار ندارد عبارنتد ازParticles ( ذره ها) وPaint effects

ایجاد شکلهای اصلی (Primitives )

انواع اشیایی که زیر گزینه هایNURBS یاpolygon یاSubdivision surface مشاهده می کنید ( مانندSphere یاCube یاCylinder یاPlane یاTours ) را شکلهای اصلی یا ابتدایی می نامند . ممکن است بنظر برسد که این شکلها برای شروع فرایند مدلسازی مناسب نباشند اما پس از تسلط بر ابزارهایMayaمی توانید از یک شکل اصلی یک مدل پیچیده بسازید .

هنگامیکه یک شکل اصلی را در محیطMaya ایجاد می کنید آن شی بطور خودکار انتخاب می شود و می توانید به پارامتر های ساخت شی دسترسی داشته باشید .