مقدمه: اگر به تازگی هنگام کار با کامپیوتر دچار مشکلاتی نظیر خستگی چشم می‌شوید و مجبور هستید برای دیدن صفحه نمایش مدام زاویه دید خود را تغییر دهید، وقت آن رسیده که چاره‌ای بیندیشید تا بیش از این چشم‌هایتان آسیب نبینند. بدین منظور در این مقاله به معرفی برخی برنامه‌های تعبیه شده در ویندوز Xp و همچنین چند نرم‌افزار مرتبط می‌پردازیم.
اصلاح تنظیمات نمایشی
تعویض مانیتورهای قدیمـــــی CRT با LCD اولین قدم در پیشگیری از آسیب‌های چشم است، هر چند خود LCD هم دارای معایبی است. این طور بـــه نظر می‌آید که بهترین درجه وضوح LCD همـــــان درجه وضوح اصلـــــی باشد که از ابتدا تنظیم شده است، زیرا در غیر این صورت تصاویر با کیفیت خوب نمایش نمی‌یابند. اما اگر این تنظیمات طــوری است که متن و آیکن‌های صفحه نمایش کوچک به نظر می‌آید و باعث می‌شود فشار زیادی به چشمان خود وارد کنید، باید درجه وضوح آن را کـــــاهش دهید. بـــــه منظور تنظیم درجه وضوح روی دسک‌تاپ، کلیک راست کـــــرده و گزینه Properties را انتخاب کنید، سپس روی زبانه Settings نوار لغزنده را به سمت چپ بکشید تا درجه وضوح کاهش یابد.
برای افزایش اندازه مکان‌نما، آیکن‌ها، متن و نوارهای پیمایش، از ویزارد Accessibility ویندوز بهره گیریـــد، بدین منظور گزینه‌های زیر را به ترتیب دلخواه انتخاب کنید:
Start>All Programs>Accessories>Accessibility
حــــال بــــه منظور مشاهــــده آسان‌تــــر آیتم‌هـا، اندازه آن را تا میزان دلخواه و مناسب چشمان خود تنظیم کنید.
اپلت Accessibility Options وینـــدوز XP، روش‌های بیشتری برای اصلاح تنظیمات پیش‌رو می‌گذارد. بدین منظـــــور روی این اپلت درControl Panel ویندوز دابل کلیک کنید.
اگر در حالت Category View قرار دارید، باید اولین گزینه زیر عبارت Pick a task را انتخاب کنیـد. اگر ابتدا عبارت Use High Contrast را در زبـــــانه Display علامت‌دار کرده و روی Apply کلیک کنید، ویندوز رنگ پس زمینه را سیاه و رنگ متن را به سفید تغییر می‌دهد. سپس بـــــا کلیک روی دکمـــــه Settings می‌توانیـــــد رنگ دلخواه و همچنیـــــن میزان بزرگی متـــــن و آیکن‌هـــــا را انتخاب کنید. بهترین گزینه جهـــــت کاهش خستگی چشم High Contrast Black و High Contrast White است.
برای بزرگ کردن تمام آیتم‌هـــــای صفحه مانیتور، روی دسک‌تاپ کلیـک راست کنید و به ترتیب گزینه‌های Properties و Appearance را برگزینید. زیـــــر گزینـــــه Font Size عبـــــارت Large Fonts یا ExtraLarge Fonts را انتخاب کنید تا متن بزرگ‌تر شود. سپس روی دکمــــه Effects کلیک کرده و برای افزایش اندازه آیکن‌های دسک‌تاپ عبارت Use large icons را علامت‌دار کنید.
نکته: با فشار دادن دکمه Ctrl و حرکت دادن چرخ پیمایش ماوس به سمت بالا اندازه متن در هر برنامه بزرگ‌تر می‌شود. عملکرد این کلید میانبر دقیقا همانند انتخاب منوی View و گزینه Text Size در برنامه Internet Explorer یـــا تغییـــــر درصد بزرگنمایی در برنامه Microsoft Office است.
از برنامه Magnifier شرکت مایکروسافت استفاده کنید.
برای برخی کاربران تنها بزرگ کــــردن اندازه مــــوارد روی صفحه مانیتور کافــــی نیست. در این راستــــا ویندوز دارای ویژگی به نام Microsoft Magnifier است کــــه نمــــای بــــزرگ شده‌ای از متن مورد نظر را در بالای صفحه ارائه می‌دهد.
به منظور راه‌اندازی آن به ترتیب گزینه‌های Start، Programs، Accessories، Accessibility و Magnifier را انتخاب کنید. بخش بالایی صفحه مانیتور نمای بزرگ شده اطراف مکان‌نما یا اشاره‌گر ماوس را نشان می‌دهد. کادر محاوره Magnifier Settinges به شما امکان می‌دهد تا بزرگنمایـــــی را از x1 تا x9 تنظیم کنید. هر زمان کـــــه عمـــــل انجام تنظیمات بـــــه پایان رسید، کافیست کادر محاوره را کوچک کنید. می‌توانید برنامه Magnifier را از طریق کلیک راست روی کادر کوچک نشده واقع در نوار وظیفه ویندوز و انتخاب گزینه Close، ببندید. همچنین به منظور دسترسی سریع به این برنامه، روی Magnifier کلیک راست کرده و میانبری برای آن ایجاد کنید.
نصب برنامه بزرگنمایی
اگر از آنچه که وینــدوز در اختیار می‌گذارد به رضایت خاطر دست نیافته‌اید، برنامه‌های دیگـــــری در ایـــــن زمینـــــه ارائه شده است کـــــه می‌توانیـــــد آنهـــــا را خریـــــداری کنیـــــد. یکی از این برنامه‌ها Magic Screen Magnification شرکت Freedom Scientific واقـــــع در آدرس www.freedomscientific.com است. درست همانندMagnifier مایکروسافت، تنظیمات پیش‌فرض بزرگنمایی برنامه Magic نیز x2 است اما امکـــــان بزرگنمایـــــی تا X16 نیز فراهم است. برای فعال یا غیرفعال کردن بزرگنمایی روی آیکن M کلیک کنیـــــد. زمانـــــی که از برنامه Magic خارج شدید، تنظیمات ویندوز به حالت قبل برمی‌گردد.
برنامه Magic پنج حالت ارائه می‌دهد: Dynamic Lens، Full، Lens، Overlay و . Split بهترین و مناسب‌ترین آنها حالت‌های Full و Dynamic Lens هستند. توسط گزینه Full می‌توانید یک صفحه را بـــــه صورت کاملا بزرگ شده مشاهده کنید. اما عملکرد حالت Dynamic Lens ماننـــــد شیشه ذره‌بیـــــن است و می‌توانید متـــــن، آیکن‌هـــــا و غیـــــره را بـــــه گونه‌ای بزرگ‌تر مشاهـــــده کنید. اگر مشکـل شمـــــا گم کـــــردن مکان‌نمـــــای مـــــاوس است ویژگـــی Mouse Enhance ments به رفع این مشکل اقـــــدام کرده است، بدین صورت که آن را بـــــزرگ‌تـــــر می‌کنـــــد. اگـــــر مشکل شمـــــا با تـــــرکیب رنگ بر طرف می‌شود روی دکمه Color Enhancements کلیک کنیـــــد. سپس با کلیک راست روی آن، Magnifled Color را انتخاب کنید. تنظیمات Invert Brightness و Invert Colors را آن قدر تغییر دهید تا به رنگ دلخواه دست یابید.
استفاده از یک برنامه صفحه خوان
اگر تمایل به استفـــــاده از برنامه‌هـــــای تبدیل متن به گفتار دارید، می‌توانید از ویژگی Narrator وینـــــدوز XP کـــــه بخشی از اپلت Accessibility است، استفاده کنید. بدین منظور به ترتیب روی گزینه‌های Start، Programs، Accessories، Accessibility و Narrator کلیـــــک کنیـــــد. البتـــــه عملکرد ایــن برنامه چندان جالب نیست. در حقیقت زمانی که اپلت را بـــــاز می‌کنید، یک پنجره پدیدار می‌شود که در آن توصیه شده است برای برخی صفحات دارای تصویر به یک صفحه‌خوان با کارآیی بالاتر نیاز دارید.
زمانی که برنامــه راه‌اندازی شد، این برنامه فورا شروع به خواندن محتویات متن کادر محاوره‌ای خود میکند. امـــــا این تنها کاری است که از عهده این برنامه برمی‌آید. شاید گاهی اوقات هم بتواند محتویات نامه‌هـــــای الکترونیکی را بخوانـــــد اما از عهده خواندن یک متن که در محیط Wordباشد، عاجز است. هنگامی که ایـــــن بـــــرنامه محتوای یک صفحه وب را می‌خوانـــــد، اجزای صفحـــــه را به ترتیب نمی‌خوانـــــد فرضـــــا پیش از خوانـــدن مقاله مورد نظر، ستون‌های کناری و آگهی‌های تبلیغاتی را می‌خواند.
بـــــه منظور تهیـــــه یک برنامـــــه تبدیل متن به گفتار که واقعا کارآیی داشته باشد بایـــــد به ســـــراغ نرم‌افزارهای موجود در بـــــازار رفته و بـــــرای تهیـــــه آنها کمی هزینه کنید. بدین منظور برنامه Magic کـــــه قبـــــلا تـــــوضیـــــح آن را دادیـــــم، نسخـــــه دیگـــــری بـــــه نـــــام Magic Screen Magnification With Speech دارد. بــــــــــرای گوش دادن به سندی در این برنامه ابتدا بایـــــد روی دکمه Speech کلیک کنید، سپس دکمه‌هـــــای Caps Lock و فاصلـــــه را بـــــا هم فشار دهید. بــرای متوقف کـــــردن عملیات خواندن، کافیست دکمه Ctrl را فشـــــار دهید. فناوری تبدیل گفتار به متن برنامه Magic، بسیار سریع‌تر، واضح‌تر و کـــــارآمدتر از برنامه Narrator است. تنها نقص موجود در این برنامه، عدم توانایی آن در تلفظ برخی کلمات اختصاری مانند .Mr و .Ms است که در عوض آنها را هجی میکند.
برخلاف Narrator، این برنامـــــه به شما امکان های‌لایت کردن هر کلمـــــه‌ای که می‌خواند را فراهم می‌کنـــــد. همچنین در اسنادی که به صـــــورت چندین ستون کنار یکدیگر هستند، گاهی ستون‌ها را بدون رعایت تـرتیب می‌خوانـــــد. برای جلوگیری از چنین بی‌نظمی، دکمه‌های C و Caps Lock را با هم فشار دهید.
اگر اصلا قادر به دیدن صفحه نیستید می‌توانید از برنامه‌ای مانند Jaws محصول شرکت Freedom Scientific استفاده کنید. این برنامه که مخصوص خواندن صفحه است بـــــا ویندوز سازگاری دارد. برخلاف دو برنامه قبلی، Jaw برنامه‌ای تعاملی بوده و شما را قادر می‌سازد در محیط ویندوز پیمایش کنید.
منبع: ماهنامه وب